پیامدها و آثار 13 آبان 1357 چه بود؟
تاریخ انتشار: ۱۳ آبان ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۳۵۸۵۳۵۳
بعد از استقرار امام در پاریس اولین پیام ایشان خطاب به محصلین مدارس و حوزه‌های دینی، دانشجویان و اساتید دانشگاه‌ها و دانشسراها، صادر شد و موج مبارزات علیه استکبار و استبداد را خروشان ساخت. در بخشی از متن این پیام آمده بود: «هان ای عزیزان من! در محیط مدارس و دانشگاه‌ها و دانشسراها آگاهانه و متعهد به پا خیزید و به هم بپیوندید و برای نجات اسلام و کشور کوشش کنید.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
به گزارش برنا؛ هجرت امام خمینی به پاریس در 14 مهرماه 1357 روند مبارزات علیه رژیم پهلوی را شدت و گسترش بیشتری داد و بر خلاف پیش بینی سردمداران رژیم و آمران بیگانه موجب رساندن صدای مظلومیت ملت ایران به گوش جهانیان شد. بعد از استقرار امام در پاریس اولین پیام ایشان خطاب به محصلین مدارس و حوزه‌های دینی، دانشجویان و اساتید دانشگاه‌ها و دانشسراها، صادر شد و موج مبارزات علیه استکبار و استبداد را خروشان ساخت.
در بخشی از متن این پیام آمده بود: «در آغاز سال تحصیلی به محصلین علوم دینیه و دانشجویان دانشگاه‌ها و دانش‌آموزان که برای برقراری حکومت عدل اسلامی به پا خواسته‌اند درود می‌فرستم... من با تأیید خداوند متعال و تمسک به مکتب پرافتخار قرآن به شما فرزندان عزیز اسلام مژده پیروزی نهایی می‌دهم به شرط این که نهضت بزرگ اسلامی و ملی ادامه یابد و پیوند بین شما جوانان برومند اسلام ناگسستنی باشد.»
در ادامه امام خطاب به جوانان فرمودند: «هان ای عزیزان من! در محیط مدارس و دانشگاه‌ها و دانشسراها آگاهانه و متعهد به پا خیزید و به هم بپیوندید و برای نجات اسلام و کشور کوشش کنید.» این پیام انگیزه دانش‌آموزان و دانشجویان را در مبارزه علیه رژیم بالا برد و از نیمه اول آبان این اقشار بر تکاپوی خویش افزودند، خصوصاً دانشگاه تهران مأوای دانش‌آموزان و دانشجویان و مرکز تظاهرات مشترک آنان قرار گرفت.
خبرگزاری فرانسه در نخستین روز آبان با تیتر «اوضاع ایران نگران کننده است»، قدرت و کثرت تجمعات و تظاهرات علیه رژیم را چنین گزارش داد: «ناظران در تهران معتقدند از هم‌پاشیدگی فزاینده شرایط اجتماعی و دانشگاهی و فعالیت‌های اقتصادی در ایران به درجه نگران کننده‌ای می‌رسد. در کشوری که حضور ارتش در شهرهای بزرگ، دیگر مانع تجمع عمومی در محوطه داخلی دانشگاه‌ها و تظاهرات سیاسی و مذهبی در شهرستان‌ها نمی‌شو...».
روز دوم و سوم آبان دانش آموزان از مدارس مختلف با تظاهرات به سمت دانشگاه تهران رفتند. این تجمعات تا 5 آبان ادامه داشت تا این که رژیم برای جلوگیری از تجمع دانش‌آموزان اعلام کرد: «دانشگاه تهران در روزهای ششم و هفتم تعطیل است.» به دنبال این اعلام تعطیلی گروه کثیری از اعضای هیئت علمی دانشگاه تهران به مدت یک هفته اعلام تحصن کردند.
روز هفتم آبان اوضاع در اطراف دانشگاه غیرعادی و شرایط نظامی بود. نیروهای ارتش در اطراف دانشگاه تهران مستقر شده بودند. با این وجود هنوز خیابان‌های اطراف دانشگاه تهران شاهد حضور دانشجویان و دانش‌آموزان بود. هشتم آبان نیز تظاهرات دیگری در حوالی دانشگاه برپا شد. در گزارش ساواک از رخدادهای روز 8 آبان آمده است:
«شماره گزارش: 41728 / 3 الف
تاریخ: 8 / 8 / 57
حدود ساعت 10:00 عده زیادی از دانشجویان و افراد متفرقه وارد دانشگاه تهران شده و در داخل محوطه دانشگاه مبادرت به تظاهرات و دادن شعارهای ملی و میهنی نمودند. ضمناً با انداختن زنجیر به دور پیکره شاهنشاه آریامهر قصد پایین آوردن پیکره را داشتند که موفق نشده‌اند.
ارزیابی: صحت دارد.«
روزهای 10، 11 و 12 آبان نیز تظاهرات بدون زد و خورد ادامه یافت. روزها به همین منوال در «دانشگاه تهران» گذشت تا این که در روز سیزده آبان‌ماه 1357 تظاهرات دانش‌آموزان در حوالی دانشگاه تهران با مداخله نیروهای نظامی به خون کشیده شد. نیروهای نظامی رژیم در پی تجمع تعداد کثیری از دانش‌آموزان از ساعت 11 صبح دانشگاه را محاصره کردند. حدود ساعت 12 ظهر نیروهای ارتش جلوی درب جنوبی دانشگاه مستقر شده و شلیک گاز اشک‌آور را به داخل دانشگاه آغاز کردند. تظاهرکنندگان با برافروختن آتش به خنثی‌سازی گازها پرداختند که ناگهان نیروهای نظامی نوک اسلحه‌های خود را به سوی تجمع‌کنندگان گرفتند و بر روی آنها آتش گشودند. تعداد زیادی از دانش‌آموزان در خاک و خون غلطیدند و صدها نفر مجروح شدند. این تظاهرات خونین 6 ساعت ادامه داشت. خبرگزاری‌ها تعداد شهدا را 10 نفر اعلام کردند در حالی که به ادعای انقلابیون، این تعداد بالغ بر 65 نفر بود. کم‌کم تظاهرات به بیرون از دانشگاه کشیده شد و سرتاسر تهران به میدان جنگ تبدیل شد.
امام خمینی به مناسبت فاجعه‌ی 13 آبان در پیامی خطاب به ملّت ایران نوشتند:
»من نمی‌دانم که از کدام مصیبت‌های ملت و از کدام جنایت‌های شاه بنویسم، قلم من عاجز است. آیا جنایاتی را که در دانشگاه تهران به دست دژخیمان شاه واقع شد، متذکر شوم یا از کشتارهایی که در سراسر ایران به امر این جنایتکار حرفه‌ای صورت گرفت؟»
امام خمینی از ملت خواستند تا «رسیدن به هدف، نهضت را هر چه شورانگیزتر ادامه دهد.» امام هدف نهضت را سرنگونی شاه، نابودی رژیم شاهنشاهی و برقراری حکومت اسلامی اعلام کردند. ایشان در پایان از «سران نیروهای هوایی و زمینی و دریایی» خواستند «با افراد خود به ملّت بپیوندند که اطاعت شاه اطاعت از طاغوت است» و از «سربازان و سایر قوای انتظامی» خواستند که از «اوامری که برخلاف مسیر ملت است سرپیچی کنند.»
نتایج روز 13 آبان را به طور خلاصه می‌توان چنین بیان نمود:
1. با وقوع کشتار 13 آبان، حربه رژیم در انتصاب شریف‌امامی به نخست‌وزیری برای جلوگیری از اعتراض‌ها و تظاهرات مردم و ایجاد دولت «آشتی ملی» بی‌نتیجه ماند.در واقع حوادثی که در 13 آبان پیش آمد، رژیم را به تشکیل یک دولت نظامی ترغیب کرد. یکی از نتایج مشخص روز 13 آبان، اظهار ضعف و ناتوانی از سوی شریف‌امامی بود که به اطلاع شخص شاه رساند و شاه نیز در همان شب طی جلسه‌ای فوری که با سفیران امریکا و انگلیس داشت، ارتشبد ازهاری را برای تشکیل دولت نظامی فراخواند.
ناصر مقدم ـ آخرین رئیس ساواک ـ یکی از نتایج رخداد 13 آبان را اضمحلال «دولت آشتی ملی» عنوان می‌کند. او با اشاره به ملاقات خود با شاه می‌گوید: «شاه گفت با توجه به این که حکومت شریف‌امامی موفق نبوده است و هرگونه تلاش می‌نماییم بی‌نتیجه است، لذا تنها راه حل، وجود یک دولت نظامی است. ما مذاکراتی با سفرای امریکا و انگلستان داشتیم. آنها نیز این مسئله را تأیید و پشتیبانی می‌نمایند. لذا تصمیم گرفته‌ام یک دولت نظامی روی کار بیاید و بلافاصله اشاره به ازهاری نمود که شما رئیس دولت خواهید بود...»
2. وقتی تلویزیون ملی ایران بدون هیچ سانسوری برای اولین بار در شب 13 آبان، فیلم تظاهرات و کشتار دانش‌آموزان و دانشجویان را به نمایش گذاشت، مردم به خشم آمدند. در پی آن مدیرعامل تلویزیون ناصرالدین شاه‌حسینی مجبور به استعفا شد. همچنین نمایش این فیلم از تلویزیون بیشترین تأثیر را در میان مردم داشت. بازتاب این فیلم موجب شد مردم در اکثر مناطق کشور جنایت‌ها و کشتارهای بی‌رحمانه رژیم را به چشم مشاهده کنند.
3. یکی دیگر از پیامدهای واقعه خونین 13 آبان 57، استعفای وزیر علوم بود. روزنامه اطلاعات نوشت: «وزیر علوم و آموزش عالی، دکتر ابوالفضل قاضی طی نامه‌ای به آقای نخست‌وزیر استعفای خود را در اعتراض به وقایع دیروز دانشگاه تهران (یعنی 13 آبان) اعلام کرد. وی اظهار داشت که با این وضع نمی‌توان به خدمت ادامه داد.«
4. پس از روی کار آمدن دولت نظامی، دولت ازهاری برای آرام کردن جو، به کارهای ظاهری که جنبه روانی داشت دست زد تا احساس بدبینی مردم نسبت به رژیم کاسته شود لذا عده‌ای از مقامات عالی‌رتبه رژیم که در چندسال اخیر پست‌های حساسی داشتند، بازداشت شدند. در میان این عده «نعمت‌الله نصیری»، «منوچهر آزمون»، «داریوش همایون»، «غلامرضا نیک‌پی» و... دیده می‌شدند. در هفدهم آبان، نام «امیرعباس هویدا» نیز به این فهرست اضافه شد.
5. وقایع روز 13 آبان اگر چه به شهادت تعداد زیادی دانش‌آموز انجامید ولی مانع از ادامه مبارزه آنان نشد. به طوری که درست فردای آن روز تظاهرات وسیع‌تری در تهران انجام گرفت. در بخشی از گزارش روزنامه کیهان در تشریح تظاهرات روز 14 آبان آمده است: «تظاهرات ملت ایران به اوج خود رسیده و در عین حال روز اوج آتش‌سوزی‌ها در تهران بود... و در شب، تهران در آتشی که از صبح روشن شده بود، روشن بود. در همین روز سفارت انگلستان نیز در جریان آتش‌سوزی‌ها دستخوش حریق شد و به دنبال آن کارخانه پپسی کولا واقع در خیابان آیزنهاور آتش زده شد و ساعت‌ها در میان آتش سوخت.«
ساواک طی گزارشی درباره امتداد تظاهرات بعد از 13 آبان نوشت:
«شماره گزارش: 180 / ل1 / 20ط11
تاریخ وقوع: 14 / 8 / 57
موضوع: محرکین تظاهرات اخیر
ساعت 10:20 یکشنبه 14 / 8 / 57 در خیابان ادیب الممالک مقابل مسجد سنگی میتینگی علیه رژیم و دولت... تشکیل [شد] و پس از این که دبیرستان‌های وهابی، دانش، رهنما، و کلیه مدارس اطراف را تعطیل و دانش‌آموزان را که حدود دو هزار نفر می‌شدند جمع نمودند، در وسط خیابان چهارپایه‌ای گذاشتند و مجتبی فرآورده بالای آن رفت و اظهار داشت: ما امروز برده امریکا هستیم و باید حتماً از این بردگی نجات بیابیم. باید مسلح شویم و بجنگیم. ما امروز اسلحه در اختیار داریم. لکن منتظر دستور خمینی می‌باشیم. و سپس افزود که: امروز باید به دانشگاه برویم و تا می‌توانیم در مسیر خود دست به اموال خارجی‌ها و امریکایی‌ها بزنیم. همان طور که آنها ما را می‌کشند ما هم بدین طریق انتقام خود را می‌گیریم. و سپس افزود که: روز شنبه بر اثر حمله بی‌رحمانه ارتش به دانشگاه حدود 65 نفر کشته شده‌اند و در این حال همه مردم را به گریه انداخت و از احساسات مردم استفاده کرد...»
بدین ترتیب، با ادامه مبارزات و تظاهرات، دولت نظامی ازهاری هم کاری از پیش نبرد و 13 آبان ماه به نقطه عطفی برای شروع مبارزاتی تازه علیه رژیم پهلوی تبدیل شد و حوادث بعد از آن پیروزی انقلاب اسلامی را بیش از پیش شتاب داد.
منبع: خبرگزاری برنا
کلیدواژه: امام خمینی ملت ایران استکبار قرآن دانشگاه تهران فرانسه ایران دانش آموزان گاز انگلیس دولت خشم تلویزیون روزنامه کیهان مسجد گریه پیروزی انقلاب ۱۳ آبان روز تسخیر لانه جاسوسی دانش آموزان و دانشجویان دانشگاه ها و دانش دانشگاه تهران دولت نظامی علیه رژیم 13 آبان
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.borna.news دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری برنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۵۸۵۳۵۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
کلاس‌های تخریبی دانش‌آموزان و معلمان را عذاب می‌دهد
امام جمعه بوشهر با بیان اینکه سال‌هاست کلاس‌های تخریبی دانش‌آموزان، مدیران و معلمان را عذاب می‌دهد، گفت: برای استان بوشهر شایسته نیست با این همه ثروت و درآمد دارای این همه کلاس تخریب باشد. - اخبار استانها -
به گزارش خبرگزاری تسنیم از بوشهر، آیت‌الله غلامعلی صفایی بوشهری در خطبه‌های نماز جمعه بوشهر ، با استناد به بیانات مقام معظم رهبری در دیدار با معلمان و فرهنگیان با بیان اینکه آموزش و پرورش از لحاظ اهمیت و تاثیرگذاری مانند دیگر دستگاه‌ها و قابل قیاس با دیگر وزارتخانه‌ها نیست اظهار داشت: تمام دستگاه‌ها و نهادها از منابع تربیت شده آموزش و پرورش استفاده می‌کنند.
نماینده ولی فقیه در استان بوشهر، آموزش و پرورش را وزارتخانه راهبردی و بنیادین جامعه دانست و بیان کرد: ریشه تمامی تحولات در پیشرفت آفرینی یک جامعه آموزش و پرورش است و توجه به این مجموعه توجه به ریشه و اساسی درخت توانمند نظام اداری و اجرایی محسوب می‌شود.
عضو مجمع خبرگان رهبری، با بیان اینکه آغاز همه منابع انسانی از آموزش و پرورش سرچشمه می‌گیرد گفت: باید مسئولان توجه ویژه‌ای به آموزش و پرورش در همه عرصه‌ها از جمله تکریم معلمان، منابع اعتباری و مالی و تأمین نیازهای اساسی این مجموعه کنند.
امام جمعه بوشهر، از وجود 1700 کلاس درس تخریبی آموزش و پرورش استان بوشهر خبر داد و تأکید کرد: با توجه به اینکه استان بوشهر دارای شرایط فوق‌العاده مطلوب در زمینه اعتبارات مالی است و این همه مراکز صنعتی، صنایع بزرگ و مهم در استان بوشهر فعالیت می‌کنند باید پیوست فرهنگی و اجتماعی برای استان بوشهر لحاظ شود و در عرصه تخصیص اعتبارات نیز آموزش و پرورش استان بوشهر باید به‌صورت ویژه مورد توجه قرار بگیرد.
رئیس شورای فرهنگ عمومی استان بوشهر، با تأکید بر تسریع در نوسازی کلاس‌های درس فرسوده و تخریبی اضافه کرد: باید استان بوشهر یک روز جشن پایان وجود کلاس‌های درس تخریبی بگیرد، برای استان بوشهر شایسته نیست با این همه ثروت و درآمد دارای این همه کلاس تخریب باشد.
خطیب نماز جمعه بوشهر، با بیان اینکه سال‌ها است این کلاس‌های تخریبی خانواده‌های دانش‌آموز، مدیران و معلمان آموزش و پرورش عذاب می‌دهد تصریح کرد: مسئولان توجه و عنایت کنند اعتبارات لازم در عرصه ملی و استانی برای مشکل کلاس‌های درس تخریبی اختصاص دهند.
وی هویت‌سازی نسل جوان و نوجوان، ایجاد شوق و امید، تحول مستمر، توانمندی سازی مادی و غیر مادی معلمان، حمایت از مراکز تربیت معلم، تقویت معاونت پرورشی را مورد اشاره قرار داد و بیان کرد: کمک و توجه به طرح‌های معلمان و رفع مشکلات آنان یک ضرورت است و باید به حل مشکلات آموزش و پرورش توجه ویژه شود.
صفایی بوشهری با گرامیداشت روز جهانی صلیب سرخ و جمعیت هلال احمر گفت: جوانان و فعالان این عرصه در سخت‌ترین شرایط در بحران‌ها و حوادث با تمام توان خدمت‌رسانی می‌کنند که صمیمانه از تلاش آنان قدردانی می‌شود.
نماینده ولی فقیه در استان بوشهر در ادامه شکل‌گیری حرکت دانشجویی در سراسر جهان در حمایت از ملت فلسطین و محکومیت جنایات رژیم صهیونیستی را مورد اشاره قرار داد و تصریح کرد: این حرکت‌ها ضمن افشا کردن جنایات رژیم اسرائیل غاصب و کودک‌کشان صهیونیستی از مردم فلسطین در ابعاد گوناگون حمایت می‌شود.
عضو مجمع خبرگان رهبری، ادامه داد: رسانه‌های صهیونیستی با تمام توان تلاش دارند که جنایت‌های رژیم صهیونیستی را وارونه و محور مقاومت را تروریست و رژیم اسرائیل جنایتکار را مظلوم جلوه دهند ولی این جنایت‌ها که کرده‌اند اینقدر آشکار است که هر اقدام رسانه‌ای نمی‌تواند آن را پنهان نگه دارد.
امام جمعه بوشهر، اضافه کرد: در آمریکا که کانون حمایت همه جانبه از رژیم اشغال‌گر قدس است، این حرکت دانشجویی توسعه یافته و در دیگر کشورها هم در حال گسترش و سرآغاز حرکت جهانی برای محو رژیم جنایتکار صهیونیستی است.
رئیس شورای فرهنگ عمومی استان بوشهر، در ادامه عفاف و حجاب را یک فریضه مهم و ضروری اسلامی دانست و تأکید کرد: عفاف و حجاب یک فریضه اجتماعی برای صیانت و حفاظت از حریم زن در اسلام است.
خطیب نماز جمعه بوشهر، با بیان اینکه جهان استکبار به هر شکل ممکن، دنبال خرد کردن شخصیت بالای زن است گفت: در این راستا اسلام دنبال اعتلای شخصیت زن و به همین خاطر برای زن حریم قرار داده و آن عفاف و حجاب است.
وی اضافه کرد: جهان استکبار دنبال ابتذال اجتماعی است و محور اصلی کانون رشد، ریشه اصلی خانواده «مادر، زن و دختر »، مورد هجمه قرار داده است.
صفایی بوشهری، عفاف و حجاب را یک سیاست راهبردی برای رشد معنویت و حمایت از شخصیت زن و مقاومت در برابر هجمه فرهنگی دشمنان دانست و تصریح کرد: توصیه می‌شود همگان از طرح عفاف و حجاب حمایت و این فرهنگ در جامعه را نهادینه کنند.
نماینده ولی فقیه در استان بوشهر در ادامه از برگزارکنندگان روز ملی خلیج‌فارس قدردانی کرد و افزود: باید این روند در سال آینده در یک فضای بسیار بهتر و باشکوه‌تر ادامه یابد و در سال جاری همایش روز ملی خلیج‌فارس در استان بوشهر خوب عمل شد و ان‌شاءالله این کار ادامه یابد تا بوشهر به‌عنوان پایتخت مقاومت خلیج‌فارس و بیداری و بصیرت و ولایت‌مداری و حماسه‌آفرینی علاوه در فضای ملی به جهان عرضه شود.
انتهای پیام/190
حادثه تلخ برای جوان معلول ساروی که نخبه دانشگاه بود